คำราชาศัพท์
ติดตามดอทคอม ได้รวม คำราชาศัพท์ พร้อมทั้งความหมาย ของ คำราชาศัพท์ มาไว้มากมาย เพื่อให้ผู้สนใจ และ นักเรียน นักศึกษาได้เรียนรู้ และนำไปใช้ประโยชน์ ภายหน้า ความหมาย คำราชาศัพท์ ตามรูปศัพท์ หมายถึง ถ้อยคำที่ใช้กับพระมหากษัตริย์ ในปัจจุบัน คำราชาศัพท์หมายถึง ถ้อยคำสุภาพ ไพเราะที่ใช้ให้เหมาะกับฐานะของบุคคลในสภาพสังคมไทย ได้แก่ พระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ พระภิกษุ ขุนนางข้าราชการ และสุภาพชน ที่มาของคำราชาศัพท์ ๑.รับมาจากภาษาอื่น ภาษาเขมร เช่น เสวย เขนย เสด็จ โปรด ฯลฯ ภาษาบาลี สันสกฤต เช่นเนตร หัตถ์ โอรส อาพาธ ฯลฯ ๒.การสร้างคำขึ้นใหม่ โดยการประสมคำ เช่น ตั้งเครื่อง ลูกหลวง ซับพระพักตร์ ฯลฯ วิธีใช้ราชาศัพท์ที่ควรสังเกต ๑.การใช้ “ทรง” มีหลัก ๓ ประการ ๑.๑นำหน้าคำกริยาสามัญทำให้เป็นกริยาราชาศัพท์ เช่น ทรงเจิม ทรงออกกำลังกาย ทรงใช้ ทรงวิ่ง เป็นต้น ๑.๒นำหน้าคำนามสามัญบางคำทำให้เป็นกริยาราชาศัพท์ได้ เช่น ทรงดนตรี ทรงช้าง ทรงเครื่อง ทรงรถ เป็นต้น ๑.๓นำหน้าคำนามราชาศัพท์ทำให้เป็นกริยาราชาศัพท์ได้ เช่น ทรงพระอักษร ทรงพระดำเนิน ทรงพระราชนิพนธ์ ทรงพระราชดำริ เป็นต้น คำกริยาที่เป็นคำราชาศัพท์อยู่แล้วไม่ใช้ “ทรง” นำหน้า เช่น เสด็จ เสวย โปรด เป็นต้น ๒.การใช้คำ “พระบรม” “พระราช” “พระ” ๒.๑ คำ “พระบรม”ใช้เฉพาะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เช่น พระบรมราชานุเคราะห์ พระปรมาภิไธย พระบรมราโชวาท ฯลฯ ๒.๒ “พระราช” ใช้นำหน้าคำนาม แสดงว่าคำนามนั้นเป็นของพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เช่นพระราชานุญาต พระราชวโรกาส พระราชประวัติ ฯลฯ ๒.๓ คำ “พระ” ใช้นำหน้าคำนามที่เป็นอวัยวะ ของใช้ เช่น พระนลาฏ พระชานุ พระขนง ฯลฯ ๓.การใช้คำราชาศัพท์ให้ถูกต้องตามสำนวนไทย ไม่นิยมเลียนแบบสำนวนต่างประเทศ ได้แก่ ๓.๑ถ้ามาต้อนรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ต้องใช้ว่า ประชาชนมาเฝ้า ฯ รับเสด็จ คำว่า”เฝ้าฯรับเสด็จ” ย่อมาจาก”เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จ”ไม่ใช้คำว่า”ถวายการต้อนรับ” ๓.๒คำว่า”คนไทยมีความจงรักภักดี” หรือ”แสดงความจงรักภักดี” ใช้ได้ แต่ไม่ควรใช่คำว่า “ถวายความจงรักภักดี” ๔.การใช้ คำราชาศัพท์ ให้ถูกต้องตามเหตุผล ๔.๑คำว่า “อาคันตุกะ” “ราชอาคันตุกะ” และ”พระราชอาคันตุกะ” ใช้ดังนี้ คือให้ดูเจ้าของบ้านเป็นสำคัญ เช่นแขกของพระมหากษัตริย์ ใช้คำว่า ”ราช”นำหน้า ถ้าไม่ใช่แขกของพระมหากษัตริย์ก็ไม่ต้องมี”ราช”นำหน้า ๔.๒ในการถวายสิ่งของแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ถ้าเป็นของเล็กยกได้ก็ใช้ “ทูลเกล้าฯ ถวาย” ถ้าเป็นของใหญ่ยกไม่ได้ใช้ “น้อมเกล้า ฯ ถวาย” ๑. คำราชาศัพท์ หมวดร่างกาย ผม = พระเกศา ไหปลาร้า = พระรากขวัญ จุก = พระโมฬี นม = พระถัน, พระเต้า หน้าผาก = พระนลาฎ ท้อง = พระอุทร ฟัน = พระทนต์ เอว = บั้นพระองค์, พระกฤษฎี ลิ้น = พระชิวหา หลัง = พระขนอง นิ้วมือ = พระองคุลี บ่า = พระอังสะ นิ้วชี้ = พระดรรชนี ขนระหว่างคิ้ว = พระอุณาโลม เงา = พระฉายา จอนหู = พระกรรเจียก ผิวหน้า = พระราศี จมูก = พระนาสิก ปอด = พระปับผาสะ ปาก = พระโอษฐ์ คาง = พระหนุ อก = พระอุระ, พระทรวง หู = พระกรรณ รักแร้ = พระกัจฉะ ดวงหน้า = พระพักตร์ สะดือ = พระนาภี อุจจาระ = พระบังคนหนัก น้ำตา = น้ำพระเนตร, ต้นขา = พระอุรุ พระอัสสุชล หัวเข่า = พระชานุ ต้นแขน = พระพาหุ แข้ง = พระชงฆ์ ข้อมือ = ข้อพระหัตถ์ ผิวหนัง = พระฉวี ข้อเท้า = ข้อพระบาท คิ้ว = พระขนง ปัสสาวะ = พระบังคนเบา ลิ้นไก่ = มูลพระชิวหา ไรฟัน = ไรพระทนต์ นิ้วก้อย = พระกนิษฐา คอ = พระศอ เนื้อ = พระมังสา ขน = พระโลมา เถ้ากระดูก = พระอังคาร น้ำลาย = พระเขฬะ ตะโพก = พระโสณี เหงื่อ = พระเสโท  คำราชาศัพท์ หมวดราชตระกูล ปู่, ตา = พระอัยกา ย่า, ยาย = พระอัยยิกา, พระอัยกี ลุง (ฝ่ายพ่อ) = พระปิตุลา ป้า = พระปิตุจฉา พ่อ = พระชนก พระบิดา แม่ = พระชนนี, พระมารด พี่ชาย = พระเชษฐา พี่สาว = พระเชษฐภคินี ลูกสะใภ้ = พระสุณิสา น้องชาย = พระอนุชา พ่อผัว, พ่อตา = พระสัสสุระ ผัว = พระสวามี พี่เขย, น้องเขย = พระเทวัน ลูกเขย = พระชามาดา  ๓. คำราชาศัพท์ หมวดเครื่องใช้ ม่าน, มุ้ง = พระวิสูตร พระสูตร ประตู = พระทวาร ถาดน้ำชา = ถาดพระสุธารส คนโทน้ำ = พระสุวรรณภิงคาร ของเสวย = เครื่อง ช้อน = ฉลองพระหัตถ์ช้อน ส้อม = ฉลองพระหัตถ์ส้อม ปิ่น = พระจุฑามณี เหล้า = น้ำจัณฑ์ เสื้อ = ฉลองพระองค์ รองท้า = ฉลองพระบาท ปืน = พระแสงปืน ผ้าเช็ดตัว = ซับพระองค์ ผ้าเช็ดหน้า = ซับพระพักตร์ กระจกส่อง = พระฉาย ที่นอน = พระยี่ภู่ กางเกง = พระสนับเพลา พระที่ ( ราชวงศ์ ) ไม้เท้า = ธารพระกร เตียงนอน = พระแท่นบรรทม น้ำกิน = พระสุธารส ตุ้มหู = พระกุณฑล พานหมาก = พานพระศรี น้ำชา = พระสุธารสชา ผ้าอาบน้ำ = พระภูษาชุบสรง ข้าว = พระกระยาเสวย ( พระมหากษัตริย์ ) เข็มขัด = รัดพระองค์ , ผ้าชุบสรง , ผ้าสรง พระปั้นเหน่ง  คำราชาศัพท์ หมวดอากัปกิริยา ทาเครื่องหอม = ทรงพระสำอาง ทักทายปราศรัย = พระราชปฏิสันถาร ถาม = พระราชปุจฉา ดู = ทอดพระเนตร ให้ = พระราชทาน อยากได้ = ต้องพระราชประสงค์ ไปเที่ยว = เสด็จประพาส จดหมาย = พระราชหัตถเลขา ไหว้ = ถวายบังคม แต่งตัว = ทรงเครื่อง อาบน้ำ = สรงน้ำ มีครรภ์ = ทรงพระครรภ์ หัวเราะ = ทรงพระสรวล ตัดสิน = พระบรมราชวินิจฉัย  |
